English
Logistics đã được Ban Thư ký ASEAN và AEGC (ASEAN Expert Group on Competition) lựa chọn là một trong 12 lĩnh vực hội nhập được ưu tiên trong Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC), có vai trò quan trọng trong việc tăng cường phát triển kinh tế khu vực Đông Nam Á. Phát triển hệ thống Logistics hiệu quả, một quốc gia có thể tăng cường khả năng kết nối, tạo thuận lợi cho thương mại quốc tế, gia tăng kim ngạch xuất khẩu và đáp ứng nhu cầu của các cơ sở sản xuất trong khu vực, từ đó nâng cao khả năng cạnh của quốc gia đó trên thị trường quốc tế.
Là thành viên của ASEAN từ năm 1995, Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia có nền kinh tế năng động nhất trong khu vực. Thành công này một phần là do sự đóng góp của lĩnh vực logistics nước nhà, trong đó có lĩnh vực dịch vụ giao hàng gói nhỏ. Hiện nay dịch vụ giao hàng gói nhỏ được điều chỉnh bởi Luật Bưu chính số 49/2010 / QH13 và Nghị định số 47/2011 / NĐ-CP của Chính phủ. Sự tham gia của DNNN trong lĩnh vực vận chuyển hàng gói nhỏ rất quan trọng trong đảm bảo tính trung lập trong cạnh tranh – đảm bảo các DNNN, doanh nghiệp tư nhân hay doanh nghiệp nước ngoài cạnh tranh trong một sân chơi bình đẳng, đều phải đối mặt với những quy tắc giống nhau, tuân thủ các chính sách cũng như ghi nhận trong sự đóng góp của họ vào các mục tiêu kinh tế – xã hội.
Không chỉ ở Việt Nam mà còn trên nhiều quốc gia trên thế giới, bưu điện đang giữ cho mình vai trò kép là vừa cung cấp dịch vụ công vừa cạnh tranh trong thị trường giao hàng gói nhỏ. Do sự phát triển của truyền thông điện tử, lượng thư và bưu thiếp truyền thống ở Việt Nam ngày càng giảm sút, qua đó tầm quan trọng của thương mại và dịch vụ chuyển phát càng được thể hiện rõ ràng đối với các nhà khai thác bưu chính hiện nay.
Tình trạng này tương tự diễn ra ở nhiều nước OECD (Organisation for Economic Co-operation and Development) vào những năm 1990, khi công nghệ bắt đầu làm loại bỏ dần các hoạt động kinh doanh cốt lõi của bưu điện và dần đe dọa đến khả năng duy trì các dịch vụ công của các nhà khai thác bưu điện độc quyền. Chính điều này đã gây nên sự mất cân bằng trên thị trường cạnh tranh bình đẳng giữa các nhà khai thác bưu điện truyền thống và các doanh nghiệp tư nhân.
Kể từ sau những năm 1990, rất nhiều nước OECD đã khắc phục sự chênh lệch này thông qua việc mở rộng lĩnh vực bưu chính để cạnh tranh nhằm mục tiêu đảm bảo được các đặc quyền và nghĩa vụ (có thể là ưu và nhược điểm) của bưu điện. Do đó, việc giải quyết những trở ngại cạnh tranh trong lĩnh vực dịch vụ chuyển phát ở Việt Nam và các nước OECD đòi hỏi một cách tiếp cận tổng thể.
Một số khuyến nghị cần xem xét:
Trong Báo cáo, 26 khuyến nghị đã được tổng hợp nhằm cải thiện tính công bằng trong lĩnh vực dịch vụ vận chuyển hàng gói nhỏ tại Việt Nam và ASEAN. Nếu được thực hiện đầy đủ, các khuyến nghị này có thể sẽ tạo ra những lợi ích đáng kể cho nền kinh tế Việt Nam và rộng hơn là cho ASEAN, mang lại những tác động tích cực lâu dài đến cả thị trường lao động, năng suất và tăng trưởng, đồng thời cũng giúp các doanh nghiệp cải thiện khả năng cạnh tranh.
Điều quan trọng cần lưu ý: Báo cáo này không phải là dấu hiệu cho thấy sự hạn chế tổng thể của quy định trong nước, cũng không phải là cơ sở tốt để so sánh giữa các quốc gia.
Một số khuyến nghị chính trong báo cáo:
- Đảm bảo rằng các DNNN thực hiện các hoạt động phi thương mại cho các cơ quan chính phủ và các cơ quan công quyền khác.
- Tuân thủ các nghĩa vụ kế toán riêng biệt để tránh phải bồi thường quá mức cho dịch vụ chuyển phát của các cơ quan chính phủ, tránh bao cấp chéo cho các hoạt động thương mại với nguồn vốn nhà nước.
- Đảm bảo rằng các cơ quan và bộ ban ngành liên quan chịu trách nhiệm về chính sách trong lĩnh vực giao nhận hàng hóa gói nhỏ, thực hiện các chức năng của mình mà không có sự ưu ái hoặc phân biệt đối xử giữa các DNNN hoặc tư nhân.
- Tăng tính độc lập cho hội đồng DNNN và hạn chế sự can thiệp của chính phủ vào quản lý DNNN.
- Hỗ trợ Cơ quan Cạnh tranh và Bảo vệ tiêu dùng Việt Nam (VCCA) để đánh giá các DNNN hoạt động trong các lĩnh vực DNNN độc quyền trong tác động đến các lĩnh vực mở cửa cạnh tranh, cũng như cho phép thực hiện các sáng kiến vận động chính sách, bao gồm cả khả năng cạnh tranh.
- Chuyển nhượng quyền sử dụng đất thông qua các quy trình cạnh tranh với mục đích tối đa hóa giá trị. Nếu quyền sử dụng đất được giao cho Bưu chính Việt Nam, Bưu chính Viettel và các DNNN khác thì giá thuê đất phải thể hiện giá trị thị trường.
- Các khoản đầu tư từ ngân sách nhà nước và các nguồn vốn ngoài ngân sách phải được thực hiện theo các điều khoản và điều kiện thương mại mà nhà đầu tư tư nhân có thể chấp nhận được.
- Không bảo lãnh nhà nước cho các khoản vay của DNNN vì điều này dẫn đến việc các DNNN được hưởng lãi suất ưu đãi.
- Các ngân hàng và các tổ chức tài chính nên tham gia theo các điều khoản thương mại với các DNNN, bao gồm cả Bưu điện Việt Nam. Việc cấp các khoản vay cho các DNNN cần phải có sự thẩm định phù hợp và theo lãi suất thị trường.
Báo cáo này đánh giá tác động của DNNN trong nền kinh tế, xác định những thuận lợi hoặc khó khăn chính của các DNNN khi cạnh tranh với các công ty tư nhân. Phân tích tập trung vào lĩnh vực Logistics và cụ thể hơn là các dịch vụ giao hàng gói nhỏ, là một phần cơ bản của lĩnh vực Logistics, đóng vai trò quan trọng đối với thương mại điện tử đang phát triển nhanh chóng.
Tải tài liệu tại đây: OECD Competitive Neutrality Reviews – ASEAN- “SMALL-PACKAGE DELIVERY SERVICE”